Een centraal en overzichtelijk meldpunt voor tekorten medische hulpmiddelen

'69% van verpleegkundigen en verzorgenden ervaart structureel problemen met hulpmiddelen'¹ is de titel van het nieuwsbericht op de website van V&VN, bekrachtigd door grafieken en cirkeldiagrammen met resultaten van de peiling.  

Inzicht in de problemen dankzij centraal meldpunt 

Het aanvragen, bestellen en leveren van hulpmiddelen is voor de meeste verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten een vast onderdeel van hun werk. Van de 5000 respondenten van de V&VN peiling ervaart 42% elke week of vaker problemen met het aanvragen, bestellen of de levering van medische hulpmiddelen en slechts 5% zegt nooit tegen problemen aan te lopen. V&VN bestuurder Jaap Kappert concludeert 'Leveranciers moeten nu in actie komen'. Hij onderstreept dat het niet alleen heel onwenselijk is voor patiënten en cliënten, maar dat het ook morele stress oplevert bij verpleegkundigen en verzorgenden. Een centraal meldpunt kan volgens hem de problemen laten samenkomen en inzicht verschaffen. Ruud Plu, Directeur/bestuurder Intrakoop en stuurgroep lid van Zorg Inkoop Netwerk Nederland, herkent de problematiek. 'De beschikbaarheid van medische hulpmiddelen is van groot belang voor de continuïteit van zorg. Een centraal meldpunt is essentieel om inzicht te krijgen in de tekorten en om samen te werken aan betere beschikbaarheid van medische hulpmiddelen.' Vanuit de vijf organisaties IAZ, Santeon, mProve, NFU en Intrakoop is het netwerk tijdens de coronacrisis opgericht. De beschikbaarheidsproblematiek is na de coronacrisis niet opgelost en kent vele oorzaken. Het netwerk is zich ervan bewust dat dit alleen samen opgevangen kan worden. Om die reden is de samenwerking doorgezet en ruim een half jaar geleden is het Meldpunt tekorten medische hulpmiddelen geopend door minister Kuipers, toenmalig minister VWS. Daarnaast werkt Zorg Inkoop Netwerk Nederland aan diensten die inzicht in de risico’s in de supply chain vergroten en worden er informatieproducten ontwikkeld, om inkopers in de zorg informatie over marktontwikkelingen te bieden om goede inkoopkeuzes te kunnen maken. 

Hulpmiddelen leveren onder bijzondere omstandigheden 

Fmed, brancheorganisatie voor producenten van medische hulpmiddelen, reageert op de peiling van V&VN en benoemt nuances.² 'De zorgsector kampt met verschillende uitdagingen, waardoor onze leden de levering van medische hulpmiddelen de afgelopen jaren onder bijzondere omstandigheden hebben moeten leveren. Hierbij moet gedacht worden aan stijgende prijzen, het tekort aan sommige grondstoffen en de krapte op de arbeidsmarkt. Deze hebben ertoe geleid dat de zorgbranche op sommige gebieden te maken heeft met tekorten en prijsstijgingen.' stelt Luc Knaven, directeur FMed. Het meldpunt herkent deze factoren die van invloed zijn op de beschikbaarheid. 'We zijn begonnen met een probleem tijdens de coronacrisis. De Brexit ging daaraan vooraf en daar konden ziekenhuizen vooraf op anticiperen en zorgen voor voldoende voorraad. Toen kwam de covid en greep iedereen mis. Het had consequenties voor de productie, logistiek en transport van medische hulpmiddelen en voor de beschikbaarheid van grondstoffen. Parallel daaraan zien we de impact van de MDR-regelgeving. ' vertelt Gonda, adviseur medische hulpmiddelen van Meldpunt landelijke tekorten medische hulpmiddelen, Zorg Inkoop Netwerk Nederland. Lonneke Boer, projectleider van het Meldpunt, geeft aan 'We zien bij het meldpunt dat de MDR-wetgeving momenteel een van de belangrijkste invloeden is op de beschikbaarheid. We weten dat voor een groot aantal medische hulpmiddelen het MDD-certificaat in mei 2024 komt te vervallen. Voor welke producten wel of niet een MDR-certificering in aanvraag is, dat is onduidelijk en ook wat de resterende voorraden zijn die nog uitgeleverd mogen worden met het MDD-certificaat. Het aantal is onbekend, maar onderzoek van Medtech Europe schat in dat 17.000 producten, dat is ongeveer 25% van de artikelen, uit productie gaan.'³  

Samenwerking dankzij proactief melden door zowel inkopers als leveranciers 

'Wat we de laatste tijd veel zien is dat leveranciers te kennen geven dat ze met bepaalde producten, of zelfs een heel portfolio stoppen.' vertelt Gonda Spaans. 'Met veel leveranciers hebben we heel goed contact. Doordat we tijdig deze informatie van hen ontvangen zijn we al lijsten aan het maken met alternatieve producten voordat de zorg beschikbaarheidsproblemen ervaart. We zorgen ervoor dat alle gegevens goed gecheckt worden en dat de AOC-codering goed staat, zodat de producten sneller vindbaar zijn.' Soms zijn er nog misvattingen over het meldpunt, zoals advisering bij inkoop. Dit is echter niet het geval vertelt Gonda. 'We doen niets met prijzen en we zijn onafhankelijk. Ik blijf zoeken naar leveranciers die alternatieven kunnen bieden voor een bepaald product. Omdat je geen prijzen hoeft op te vragen of hoeft te onderhandelen, zorgt dat ervoor dat je er blanco in kunt staan en kan doorzoeken naar alternatieven op basis van toepassing voor de patiëntenzorg.' 

Verder bouwen en door ontwikkelen van het Meldpunt 

'Er is momenteel nog geen meldplicht, maar je merkt dat hoe eerder je weet dat een product uit productie gaat, des te beter je hierop als meldpunt kunt anticiperen. Er zijn leveranciers die dit al proactief doen. Zij zien de meerwaarde van het meldpunt en het bundelen van kennis, capaciteit en communicatie en dat is ontzettend fijn.' vertelt Gonda. De lijst met landelijke tekorten (>14 dagen niet beschikbaar voor de zorg in Nederland) is gepubliceerd op de website van Zorg Inkoop Netwerk Nederland en in ontwikkeling. Zo wordt er gewerkt aan een workflow systeem, zodat meldingen nog sneller geregistreerd kunnen worden en de melder direct inzage heeft in de oplossingsrichtingen. 'Door te melden bij het Meldpunt voorkomen we dubbel werk en helpen we elkaar in de zoektocht naar alternatieven.' zegt Lonneke. Naast positieve reacties ontvangen zij soms ook reacties van inkopers die de informatie rondom landelijke tekorten en potentiële alternatieven nog onvoldoende vinden. Gonda zegt daarover; 'We mogen niet alle informatie van de leveranciers op de website publiceren zonder hun toestemming. De weergave op basis van een AOC-productomschrijving en -code is nog vrij algemeen, maar je merkt dat er ook proactief alternatieven aangeboden worden door leveranciers op basis van deze informatie. Het meldpunt is vanuit het niets opgezet, wordt doorontwikkeld en is inmiddels meer dan een meldpunt. Het brengt samenwerking op gang. We bouwen samen verder terwijl we al open zijn.'  

1) Bron: 69% van verpleegkundigen en verzorgenden ervaart structureel problemen met hulpmiddelen d.d. 19.02.2024 Link: https://www.venvn.nl/nieuws/69-van-verpleegkundigen-en-verzorgenden-ervaart-structureel-problemen-met-hulpmiddelen/ 

2) Bron: Reactie FMed op V&VN-peiling over bereikbaarheid medische hulpmiddelen leveranciers d.d. 19.02.2024 Link: https://www.linkedin.com/pulse/reactie-fmed-op-vvn-peiling-over-bereikbaarheid-abyde 

3)Bron: Voorstel voor een VERORDENING VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD tot wijziging van de Verordeningen (EU) 2017/745 en (EU) 2017/746 wat betreft de overgangsbepalingen voor bepaalde medische hulpmiddelen en medische hulpmiddelen voor in-vitrodiagnostiek d.d. 06.01.2023 Link: https://health.ec.europa.eu/document/download/f885f276-5b42-46c8-8f49-0c8428d00fe1_nl?filename=mdr_proposal.pdf